ธงนานาชาติที่ดีไม่ใช่เพียงแค่สัญลักษณ์ผืนผ้าที่โบกสะบัดกลางอากาศเท่านั้น แต่ยังเป็นภาพแทนตัวตน วัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ และอุดมการณ์ของประเทศหรือองค์กรนั้นๆ อีกด้วย การออกแบบธงจึงมีความสำคัญอย่างมาก เพราะธงจะถูกใช้ในบริบทหลากหลาย ตั้งแต่พิธีการทางการทูต กีฬา สงคราม จนถึงการแสดงความภาคภูมิใจของประชาชน หลักการออกแบบธงที่ดีได้รับการสรุปไว้อย่างชัดเจนโดยองค์กร ซึ่งให้คำแนะนำ 5 ประการสำหรับการออกแบบธงที่มีประสิทธิภาพและสื่อสารได้ดี
เรียบง่าย ธงที่ดีควรมีการออกแบบที่เรียบง่ายจนเด็กสามารถวาดได้จากความจำ เพราะธงมักถูกมองจากระยะไกลหรือระหว่างที่เคลื่อนไหว การออกแบบที่ซับซ้อนเกินไปจะทำให้รายละเอียดสูญหาย และยากต่อการจดจำ ตัวอย่างที่ดีคือธงของญี่ปุ่น ซึ่งมีเพียงวงกลมสีแดงอยู่กลางพื้นสีขาว เป็นสัญลักษณ์ของพระอาทิตย์ที่เรียบง่ายแต่น่าจดจำ
มีความหมายในสัญลักษณ์ รูปทรง สี หรือองค์ประกอบต่างๆ ควรมีความหมายที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ หรืออุดมการณ์ของประเทศ เช่น ธงของแคนาดามีใบเมเปิ้ลสีแดงซึ่งเป็นสัญลักษณ์ทางธรรมชาติที่มีความหมายต่อชาวแคนาดาอย่างลึกซึ้ง
ใช้สีอย่างจำกัด ควรเลือกใช้สีหลักไม่เกินสามสี และใช้สีที่ตัดกันชัดเจน เช่น แดง น้ำเงิน ขาว เหลือง หรือดำ เพื่อให้ธงดูเด่นและชัดเจน สีที่เรียบง่ายยังช่วยให้การผลิตธงทำได้ง่ายและต้นทุนต่ำ
ไม่มีตัวอักษรหรือตราซับซ้อน ใส่ข้อความหรือรายละเอียดที่ซับซ้อน เช่น ตราแผ่นดิน มักไม่เหมาะสมเพราะอ่านไม่ออกจากระยะไกลและยากต่อการจดจำ ตัวอย่างเช่น ธงของเม็กซิโก แม้จะมีความหมายลึกซึ้งแต่รายละเอียดตรงกลางอาจมองไม่เห็นหากมองจากไกลๆ
มีเอกลักษณ์ ไม่ซ้ำกับธงอื่น ธงควรมีลักษณะเฉพาะตัว ไม่ซ้ำกับธงของประเทศหรือองค์กรอื่นๆ เพื่อป้องกันความสับสน อย่างไรก็ตาม ในบางกรณีก็อาจมีการออกแบบที่เกี่ยวข้อง กับกลุ่มชาติพันธุ์ ศาสนา หรือประวัติศาสตร์ร่วมกัน เช่น ธงของกลุ่มประเทศกลุ่มนอร์ดิกที่มีลวดลายกากบาทคล้ายกัน
ธงที่ดีจะต้องสามารถทำหน้าที่เป็นเครื่องมือในการสร้างเอกลักษณ์ ความภาคภูมิใจ และความเป็นหนึ่งเดียวของประชาชนในชาติได้อย่างแท้จริง ออกแบบธงจึงควรคำนึงถึงทั้งความสวยงาม ความเรียบง่าย และความหมายในเชิงสัญลักษณ์ เพื่อให้ธงสามารถทำหน้าที่ของมันได้อย่างสมบูรณ์ในทุกสถานการณ์
ธงเป็นตัวแทนของชาติ
ธงไม่ใช่แค่สิ่งของทางกายภาพ แต่คือ สัญลักษณ์ทางจิตใจ ที่สะท้อน อัตลักษณ์ของชาติ ในทุกมิติ ไม่ว่าจะเป็นเชื้อชาติ ภาษา ศาสนา หรือแนวคิดทางการเมือง เช่น ธงฝรั่งเศส สีฟ้า-ขาว-แดง สื่อถึงเสรีภาพ ความเสมอภาค ซึ่งเป็นอุดมการณ์หลักของการปฏิวัติฝรั่งเศส ธงอินเดียมีวงล้อธรรมจักร ตรงกลางเพื่อสะท้อนหลักอหิงสาและความยุติธรรมทางสังคม ออกแบบธงที่ดีควรหลีกเลี่ยงการเน้นกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งจนเกินไป หรือใช้สัญลักษณ์ที่สร้างความขัดแย้ง เพราะธงควรเป็นของประชาชนทุกคนในชาติ ไม่ว่าศาสนา ชนชั้น หรือชาติพันธุ์ใด เช่น ประเทศแอฟริกาใต้ ได้ออกแบบธงใหม่หลังสิ้นสุดยุค โดยผสมผสานสีของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ไว้ในธงเดียว เพื่อส่งสัญญาณถึงความสามัคคี
ออกแบบต้องคำนึงถึงบริบทการใช้งาน
ธงจะถูกใช้ทั้งบนเสา, เรือ, เครื่องบิน, แผ่นพับ, เสื้อผ้า, และในการแข่งขันกีฬา ดังนั้นการออกแบบควรมองเห็นได้ชัดเจนแม้เคลื่อนไหว ยืดหยุ่นเมื่อนำไปปรับใช้ในหลายบริบท มีรูปทรงที่สมดุล สี่เหลี่ยมผืนผ้าแนวนอนเป็นที่นิยมที่สุด เพราะโบกสะบัดได้ดี ธงที่ดีไม่ควรยึดติดกับเทรนด์หรือเหตุการณ์ชั่วคราว ควรมีการออกแบบที่ คลาสสิก และไม่ล้าสมัยง่าย เช่น ธงของสหราชอาณาจักร ซึ่งออกแบบมาเมื่อหลายร้อยปีก่อน แต่ยังใช้อย่างภาคภูมิใจในปัจจุบัน หรือธงของเนเธอร์แลนด์ที่เป็นต้นแบบของธงฝรั่งเศสและธงของหลายประเทศในยุโรป ธงที่ดีจึงไม่ใช่แค่การออกแบบให้ ดูดี เท่านั้น แต่ควรสื่อถึงคุณค่าร่วม ความหลากหลาย ความเรียบง่ายที่มีความหมาย และสามารถใช้งานได้จริงในระยะยาว สร้างธงที่ดีคือการกลั่น ตัวตนของชาติออกมาในรูปแบบที่ประชาชนทุกคนพร้อมจะยืนอยู่เบื้องหลัง
